Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een evidence-based vorm van psychotherapie en is werkzaam bevonden bij een diversiteit aan psychologische klachten.

Cognitieve therapie gaat vooral uit van de invloed van het denken op het gevoelsleven en het doen. Wie belangrijke zaken en gebeurtenissen in zijn leven gewoonlijk vanuit een negatief standpunt beziet, wordt makkelijker angstig, somber of geïrriteerd, met alle negatieve gedragingen tot gevolg. In cognitieve therapie onderzoek je samen met de psycholoog of die negatieve wijze van denken wel helemaal klopt. De nadruk ligt op het wijzigen van de manier van denken. Bij het uitwerken van meer realistische standpunten en gedachten wordt in de behandeling gebruik gemaakt van specifieke cognitieve oefeningen en huiswerkafspraken.

In gedragstherapie staat het gedrag centraal. Hoe jij handelt bepaalt namelijk in belangrijke mate hoe jij je voelt. Wanneer je geneigd bent om uit angst bepaalde zaken uit de weg te gaan, zal de angst vaak eerder versterken dan verminderen. Wanneer je niet goed weet hoe jij je mening het beste naar voren kan brengen, zal je eerder onzeker of juist geïrriteerd worden. Wanneer je niet geleerd hebt hoe jij je moet beheersen, heb je een grote kans dat je slachtoffer wordt van jouw eigen impulsiviteit. In de behandeling wordt eerst het problematische gedrag en de omstandigheden waarin die voorkomen in kaart gebracht. Vervolgens helpt de psycholoog je om met beter passende gedragspatronen te reageren op die omstandigheden door middel van oefeningen in de therapie en thuis. Dit noem je exposure; en gaat over blootstelling aan datgene wat jij vreest. Dit kan zowel ‘in vivo’, dus in het hier-en-nu, als ‘imaginair’, dus in gedachten. Door middel van exposure doe je nieuwe ervaringen op en sla je daarmee andere en vaak beter passende (‘neutralere’ of ‘positievere’) informatie op, waardoor er veranderingen ontstaan in de (bijvoorbeeld angstige) verwachtingen. Imaginaire exposure is een vorm van traumaverwerking, waarbij je ingrijpende gebeurtenissen meer achter je leert laten door herhaaldelijk te praten over de traumatische gebeurtenissen die je zijn overkomen. 

Acceptance and Commitment therapie (ACT) is een derde generatie gedragstherapie die mensen helpt om op een flexibele manier om te gaan met de obstakels die ze tegenkomen (Acceptance). In de praktijk wordt er veelvuldig gebruik gemaakt met technieken uit de ACT. 

In een cognitief gedragstherapeutische behandeling in de praktijk worden er ook elementen uit de schematherapie geïntegreerd. Er wordt benadrukt dat er geen volledige schematherapie geboden wordt. Daarvoor is meer specialistische GGZ geïndiceerd en dit wordt niet aangeboden in de praktijk.